Burmistrz przełomu wieków

Theodor Haeusler

Theodor Häusler był burmistrzem, który doprowadził Mirsk (lub raczej Friedeberg am Queis) do rozkwitu. Za jego urzędowania powstały obiekty, które służyły nam jeszcze do niedawna. Uważam, że warto tę postać, tak zasłużoną dla miasta, nieco przybliżyć mieszkańcom.
(Dodam od siebie, że fotografia bardzo przypomina lubianego przeze mnie aktora – Jerzego Bińczyckiego).
Mała uwaga – pisownia nazwiska burmistrza występuje w „Stadtbuch der Stadt Friedeberg a.Queis” jego następcy Augusta Craemera w postaci dwojakiej: Haeusler i Häusler, nie jest to więc moje niedopatrzenie.

Mały rys historyczny, jak sprawy się miały po 1871 roku do czasu I wojny światowej.
Wielki wpływ na rozwój Prus miała wojna fracusko-pruska, tocząca się od 19 lipca 1870 do 10 maja 1871, zwycięska dla Prus. Wyższość armii pruskiej, jakość dowodzenia, uzbrojenia i masowe użycie połączeń kolejowych sprawiły, że ponad dwukrotnie liczniejsza armia pruska (czy raczej niemiecka pod pruskim dowództwem) w niecały rok pokonała Francję. Prusy uzyskały Alzację i Lotaryngię, zarekwirowały francuski sprzęt wojenny oraz wymusiły olbrzymią kontrybucję w wysokości 5 miliardów franków w złocie. Efektem było utworzenie Cesarstwa Niemieckiego, olbrzymi rozwój przemysłu, armii i floty wojennej. Nie bez znaczenia było też przekonanie o własnej niezwyciężoności, którego skutkiem była I wojna światowa i upadek Cesarstwa Niemieckiego. Okres ten charakteryzuje się dynamicznym rozwojem wszelkich sfer gospodarki – przemysł, transport, handel. Niemcy zajmują kolonie i starają się być postrzegani jako mocarstwo światowe. Sprzyja to oczywiście rozwojowi terenów ubogich, takich jak okolice Mirska. Jeszcze w 1849 roku miasto Jelenia Góra wydało odezwę, wzywającą do emigracji do Ameryki Północnej. W odezwie tej podano, że powiat jeleniogórski jest za biedny, aby wyżywić 40 000 swoich mieszkańców. Wszystko się zmieniło po zwycięstwie 1871 roku.

W tymże roku ustępuje burmistrz Mirska Kotze. Na jego miejsce zostaje wybrany sekretarz powiatowy Teodor Häusler z Lwówka Śl. Objął urząd w końcem marca 1871 r, a w 1874 także stanowisko naczelnika urzędu obwodu (okręgu) Skarbkowa i Przecznicy.

W porządku chronologicznym wybrane wydarzenia i dokonania z okresu urzędowania burmistrza  Häuslera.

18 czerwca 1871 roku odbyło się w Mirsku święto dziękczynienia za ukończenie wojny francusko-pruskiej. Rano uformował się duży pochód miejscowej ludności i przemaszerował odświętnie udekorowanymi ulicami miasta. Przed ratuszem burmistrz wygłosił przemówienie, a potem udano się do kościoła ewangelickiego na nabożeństwo. Po nabożeństwie pochód udał się na promenadę, gdzie posadzona została „Lipa Pokoju” (nie zdołałem ustalić, które to drzewo). Tu przemawiał sędzia powiatowy Müller. Na strzelnicy w godzinach popołudniowych odbyło się przyjęcie dla 100 osób, w tym obecni byli w liczbie 60 osób weterani zakończonej dopiero co wojny.
24 sierpnia zmarł radca handlowy J. G. Renner. Był on twórcą zakładów lniarskich, które później przez 150 lat dawały pracę mieszkańcom Mirska i okolic. Pozostawił dla biednych i na potrzeby szkoły 2 500 talarów.
Spis ludności z 1 grudnia 1871 roku wykazał, że w Mirsku mieszkają 2 533 osoby.

1873 – Wybrukowano drogę przez targowisko. Ulica Mickiewicza (Görlizerstrasse) otrzymała nowy bruk oraz chodniki. Wybrukowano oraz poszerzono ulicę Wąską. Parafia ewangelicka otrzymała od króla 3 lufy francuskich armat celem przetopienia na dzwony.
1 września 1874 roku Mirsk został połączony linia telegraficzną z Giebułtowem i Pobiedną. Most na Łużycy (droga na Giebułtów) został odnowiony oraz utwardzona została droga od tegoż mostu do Giebułtowa.

W 1878 odnowiono most na Kwisie do Skarbkowa.

16 lutego 1880 otwarto miejską kasę oszczędności. Kasą zarządzał sekretarz miejski Henryk Häusler (czyżby rodzina burmistrza?).

22 marca przekazano władzom sądowym nowy budynek sądu. W podwórzu ratusza zbudowano policyjny areszt (lokacja Straży Miejskiej, można rzec, ma tradycje).
25 kwietnia położono kamień węgielny pod nowo budowaną wieżę kościoła ewangelickiego.
Zarząd Miejski, który od 1879 r. urzędował w domu przy Görlitzstrasse (Mickiewicza) przeniósł się z powrotem do ratusza. W tym roku wybrukowano Rynek (Pl. Wolności).
Ze spisu ludności z 3 grudnia wynikało, że Mirsk liczył 2 722 mieszkańców, w tym Przedmieście 137, a Graniczna 86. W mieście żyło 2 165 ewangelików, 525 katolików, 32 Żydów i innych wyznań. Skarbków liczył 611 osób, Mroczkowice 572, Kamień 190, Krobica 417, Gierczyn 693, Gryfowska Dolina (Greiffenthal – dawne osiedle górnicze, dzisiaj cześć Gierczyna) 223 i Kotlina 135.

1881 – Na cegielni zamontowano wodny napęd w miejsce dotychczas używanego napędu konnego.

1882 – Tego roku wybrukowano od nowa ulicę Gryfowską (Betleja), a na koszt właścicieli domów zbudowano kanał od narożnego domu nr 26 do domu nr 70. Zbiornik wodny umieszczony został obok domu nr 270 na placu przy kościele ewangelickim.
Obok domu nr 101 zbudowano żelazny most na Młynówce.
Rozpoczęto budowę miejskiego szpitala.

1883 – 31 marca wybrano po raz drugi, już dożywotnio, burmistrza Häuslera. Na urząd wprowadził go starosta powiatowy v.Hollenfer. W restauracji „Pod Czarnym Orłem” odbyło się z tej okazji przyjęcie na 60 osób.
Na promenadzie z tej okazji zasadzono „Dąb Burmistrza”, specjalnie przeniesiony z miejskiego lasu. Utrzymanie burmistrza podniesiono do wysokości 3 000 marek.
Tego roku przekopano „Złotą Górę” (jest to obecna okolica ulic Bocznej i Łąkowej), przez co poprawiono drogę do Giebułtowa.
15 listopada wykupiono ziemię pod budowę kolei na trasie Gryfów-Mirsk i wkrótce przystąpiono do robót wstępnych.

1884 – Stare sądowe więzienie („Stockhaus”) przy ulicy Kościuszki 365 na lewym brzegu Młynówki zostało zburzone. Zbudowane zostało nowe więzienie przy ulicy Wąskiej (po 1945 r. przerobione na mieszkania). Strażnikiem więziennym został obywatel o nazwisku Wojewoda rodem z Rawicza.
6 listopada graf podejmował burmistrza Häuslera. Po tej wizycie nastąpiła rewizyta grafa w Mirsku.
1 listopada otwarto uroczyście linię kolejową Gryfów-Mirsk. Pochód z orkiestrą przywitał pociąg, który przyjechał o 12:30. Hucznie świętowano w mieście to wydarzenie.

1885 – Właściciel Przędzalni Lnu w Skarbkowie Konstanty (Constantin) Renner otrzymał tytuł radcy handlowego.
W Mroczkowicach powstaje fabryka celulozy. Jej ścieki wpuszczone zostały do Kwisy. Doprowadziło to do wielkiego zanieczyszczenia rzeki i do zamknięcia fabryki już po pierwszym roku pracy. 17 lat później fabryka uległa zupełnej likwidacji.

1887 – Ulica Ogrodowa (Domgasse) została poszerzona i przy okazji wybrukowana. Także ulica Kościelna została na nowo wybrukowana, a po bokach położono chodnik.
Na górze Marcowej Towarzystwo Karkonoskie zbudowało wieżę widokową obok schroniska i na cześć imienia grafini nazwano ją „Wieża Maryi”.
1 października kasjer miejski Illing złożył swój urząd. Wtedy też kasę miejską złączono z Kasą Oszczędności, za którą odpowiedzialność ponosił kasjer Häusler. Kasy te mieściły się w ratuszu.
Górna część wieży ratuszowej została poddana odświeżeniu. Gałkę, gryfa i gwiazdę na nowo pozłocono. Następnie włożono do gałki kronikę, kilka codziennych gazet i współczesne monety.

Tego roku założono Straż Pożarną.

1888 – Wybudowano nową ulicę od Prostej do dworca, nazwano ją „Drogą Häuslera” („Häuslerstrasse” – dziś odcinek ulicy Sikorskiego) na cześć burmistrza.

1889 – 9 października uroczyście obchodzono 25-lecie zarządzania parafią katolicką w Mirsku przez ks. proboszcza Neudeckera. Odprawiona została uroczysta Msza św. Wieczorem wydano przyjęcie w restauracji „Pod Czarnym Orłem”. Strażacy iluminowali miasto na tę uroczystość pochodniami.
Spis ludności z 1 grudnia wykazał, że w Mirsku mieszka 2 716 osób, w Skarbkowie 657, a w Mroczkowicach 523 osoby.

1891 – 31 marca obchodzono uroczystość 20-lecia objęcia władzy burmistrza przez Häuslera. Przy tej okazji wydane zostało przyjęcie na 120 osób. Straż pożarna iluminowała uroczystość pochodniami.Spis ludności z 1 grudnia wykazał 2 680 osób, w tym było 2 165 ewangelików, 466 katolików oraz 18 Żydów i osób innych wyznań. Liczbę podatników stanowiło: 30 kupców, 89 handlarzy, 17 rzemieślników, 16 szynkarzy i 10 wozaków.
Tego roku częściowo została wybrukowana ulica Prosta. Umocnione zostały także brzegi Młynówki od strony ulicy Kościuszki.

1893 – 1 kwietnia odbył się pierwszy spis zakładów dla potrzeb wymiaru podatku przemysłowego, na podstawie ustawy z dnia 24 czerwca 1891 roku. W Mirsku było zaliczonych: do klasy III – 1 zakład z wkładem i kapitałem zakładowym od 30 000 do 150 000 marek, albo z rocznym zyskiem od 4 000 do 20 000 marek; do klasy IV – 13 zakładów z wkładem i kapitałem zakładowym w wysokości 3 000 do 30 000 marek albo z dochodem rocznym od 1 500 do 4 000 marek.
Było też 72 zakładów ze zryczałtowanym podatkiem 1796 marek. Inne mniejsze zakłady zaliczone zostały jako siła robocza wspomagająca rolnictwo, a których uposażenie było zbyt niskie.
Proboszcz ks. Neudecker z okazji 50-lecia sakry biskupiej, uroczystości obchodzonej przez papieża Leona XIII, oraz z okazji wyniesienia do godności kardynalskiej Księcia Biskupa Wrocławskiego Dr. Koppa ufundował dla kościoła parafialnego 2 witraże: jeden z witraży przedstawiał Matkę Boską Niepokalanie Poczętą (zniszczony w 1945 r.) i drugi, przedstawiający św. Józefa (z małymi uszkodzeniami ocalał w 1945 r.). Witraże wykonała firma Karola Meltzera, czeskiego malarza na szkle z Nowego Boru koło Czeskiej Lipy.

1895
Spis rzemieślników i przemysłowców na terenie miasta w dniu 14 czerwca wykazał 147 zakładów gospodarstwa wiejskiego i 153 zakłady przemysłowe.
Tego roku wybrukowano na nowo ulicę Gryfowską (Betleja). Zakończono także budowę drogi na Przedmieście i do Giebułtowa.
Spis z1 grudnia spis wykazał 2 622 osoby zamieszkałe w Mirsku.

1896
18 stycznia obchodzono uroczyście 25-tą rocznicę powstania Rzeszy Niemieckiej.
30 marca obchodzono jubileusz 25-lecia burmistrzostwa Häuslera. Z tej okazji odbyło się uroczyste posiedzenie Rady w ratuszu – przyjęcie „Pod Czarnym Orłem” oraz przemarsz ulicami z pochodniami. Następnie nową ulicę w Mirsku nazwano „Häuslerstrasse”. Przyznano mu też order korony 4 klasy. Miejskie organizacje wręczyły mu nagrodę w wysokości 300 marek, a pensję podniesiono mu przez dodanie premii rocznej w wysokości 200 marek.W czerwcu firma Hübsch, Güttges i Spółka wybudowała nową elektrownię w miejscu dawnego młyna w Skarbkowie. W rynku zainstalowane zostały lampy oświetleniowe. Zaczęto też zakładać oświetlenie w mieszkaniach.7 listopada zarząd miejski podpisał umowę z firmą Hubsch, Guttges i Spółka na wykonanie oświetlenia ulic.
Powołano w tym roku organizację dla przeprowadzenia melioracji na terenie Skarbkowa, Kamienia, Gierczyna i Rębiszowa.

1897
23 lutego zakończono budowę elektrowni w Skarbkowie i oświetlono niektóre ulice miasta.
30 lipca o godzinie 2-giej w nocy woda w Kwisie podniosła się tak gwałtownie, że zalane zostały pola, ulice a przede wszystkim domy. Woda zabierała ze sobą wszystko: krzaki, drzewa, kładki i mosty. Zbudowany po powodzi 1888 roku most w Skarbkowie został zmieciony i zabrany przez spiętrzone pod nim kłody drzew. Na skutek powodzi uszkodzony został prawy filar mostu kolejowego, z tej przyczyny musiano wstrzymać komunikację kolejową aż do 2 sierpnia. Podmyta została jedna strona hali maszyn w elektrowni – elektromotory i akumulatory zostały zaśmiecone piaskiem, a nowe wały na rowie doprowadzającym wodę do elektrowni zniszczone. Elektrownię uruchomiono dopiero 5 sierpnia i to przy pomocy napędu parowego. W przędzalni woda zabrała zapasy lnu. Droga na Świeradów została przerwana, podobnie droga na Przedmieście i na Karłowiec. Gospoda „Pod Klamką” (przy wjeździe do Karłowca, nieistniejąca) stała w wodzie.
Szkody te obliczono: w okręgu na 189 931 marek, w samym Mirsku na 33 454 marek.
Pomimo tego nie zrezygnowano ze Święta Sportu regionu karkonoskiego w dniach 15 i 16 sierpnia. W święcie wzięło udział 31 organizacji sportowych z 30 sztandarami, do kompletu dołączyło jeszcze 5 organizacji z terenu Czech.
Nowy most na Skarbków został oddany 28 września do użytku.

1898
W początkach roku założona została linia telegraficzna Gryfów-Mirsk-Świeradów.
Restauratorzy z Mirska i okolicy założyli Związek Restauratorów.
W domu nr 48 przy ulicy Zamkowej otwarty został pierwszy zakład fotograficzny przez Leonarda Niepela (był on wydawcą większości przedwojennych widokówek Mirska i okolicy).
Pomiędzy Kamieniem a Mroczkowicami postawiony został nowy most na Kwisie.

1899
6 lipca na skutek gwałtownych opadów deszczu doszło do wielkiej powodzi, na skutek której zostały zatopione ulice Garbarska (od Zdrojowej aż do krzyża pielgrzymów – Zielona), Kościuszki i Gryfowska, a także dolna część Żymierskiego (Widemuth). Dojazd do dworca był zamknięty. Wieczorem około godziny 20-tej wody Kwisy zaczęły opadać i niebezpieczeństwo minęło.
Północna część rynku została wybrukowana kostką granitową.

1900
1 stycznia w dzień Nowego Roku na schodach prowadzących do ratusza odbył się występ chórów. Organizacje i związki ze swymi sztandarami poprzedzone orkiestrą miejską udały się na uroczyste nabożeństwo. W ewangelickim kościele grały ostatni raz stare organy, gdyż zaraz po Nowym Roku przystąpiono do ich demontażu i założono nowe w terminie do świąt wielkanocnych.
1 kwietnia superintendent Günzel ze Świeradowa wprowadził na urząd nowego pastora Vossa, który zajął stanowisko po przeniesionym do Legnicy pastorze dr. Bahlowie. Tego dnia pierwszy raz dano koncert na nowych organach, których zakup i montaż kosztował  12 000 marek (obecnie przeniesione w 1858 roku i przemontowane znajdują się w Wiśle). Pierwszy koncertował na nich dyrektor muzyczny z Lubania Röder.
W październiku kanclerzem został dotychczasowy kierownik polityki zagranicznej Rzeszy – Bernard von Bülow. Po odejściu Bismarcka polityka niemiecka zmieniła znacznie kurs i stała się t. zwaną „Weltpolityk”. Łączyła się ona ze zdobytymi w XIX wieku koloniami, a zarazem ze zwróceniem uwagi na Bliski Wschód, którym Bismarck nie był szczególnie zainteresowany. Do rozwinięcia takiej polityki trzeba było silnej floty i dlatego to już 25 stycznia tegoż roku uchwalono w Reichstagu ustawę o flocie.
W Mirsku ustawa ta wywołała duże zainteresowanie. Mieszkało tu bowiem kilku kupców, którzy prowadzili handel towarami kolonialnymi, w tym było trzech takich, którzy mieli nawet wielkie magazyny tych towarów.
Wymieniono oznakowanie ulic. Dawne tablice z nazwami ulic były żelazne, zmieniono je na emaliowane i nazwę „Gasse” zmieniono na „Strasse”.
Południową część rynku wybrukowano kostkami granitowymi na szerokości 10 metrów, przez co poszerzono drogę przejazdową. Koszt wyniósł 5 000 marek.
Spis z dnia 1 grudnia wykazał 2 649 mieszkańców.

1901
18 stycznia obchodzono 200-lecie pruskiej korony. Z tej okazji miasto było odświętnie udekorowane. Odbyły się też nabożeństwa w obu kościołach – brały w nich udział wszystkie organizacje miejskie oraz mieszkańcy. Przybywali oni do swoich kościołów w uroczystych pochodach.
Wydarzeniem, którym zajęła się dłuższy czas opinia mirszczan, było lądowanie w dniu 4 listopada około godziny 16-tej na Izerze (na Stogu Izerskim) balonu. Balon ten rano o godzinie 4-tej wystartował z Berlina. Dwaj aeronauci przenocowali w młynie na Izerze, a następnego dnia przywieźli balon wozem do Mirska, tu został on załadowany do pociągu i odesłany z powrotem do Berlina.

1902
Na budowę kolei z Mirska do granicy państwa, przez Pobiedną, sejmik powiatowy przydzielił 35 000 marek, a cechy miejskie dały 10 000 marek.
Wprowadzone zostało połączenie omnibusowe ze Świeradowem.
Tego roku oddana została do użytku droga z Karłowca do cegielni w Wieży. Był to odcinek drogi powiatowej Gryfów – Giebułtów – granica państwa. Odcinek Mirsk – Przedmieście – Karłowiec był gotowy przed rokiem. Uzyskano w ten sposób nowe połączenie drogowe Mirsk – Gryfów.
W celu regulacji Kwisy władze powiatowe nabyły tamę (spiętrzenie wodne) w Mroczkowicach, należące do fabryki celulozy, a zbudowane w 1885 roku i od 10 lat będące już poza terenem fabryki.
Firma Christoph z Niesky (Niemcy) zbudowała żelazną kładkę na Kwisie. Koszt wyniósł 8 263 marki. Miasto wniosło 5 395 marek.
Dzisiejsza ulica Wąska została poszerzona o dwa metry.

1903
Z 19 na 20 kwietnia spadły tak duże śniegi, że na drogach było do 1 metra śniegu – miasto zostało odcięte od reszty świata na kilka dni. W górach niektóre domy były tak zasypane, że nad śniegiem widać było tylko kominy.
W trzy dni później zerwała się straszna wichura, która wyrządziła wiele szkód w zabudowaniach, a także w sadach, ogrodach i lasach. W lesie miejskim złamało przeszło 200 drzew. W całej prowincji śląskiej zginęło na skutek zasypania śniegiem 68 osób.
Ochotnicza Straż Pożarna nabyła za cenę 1 600 marek mechaniczną drabinę strażacką.
W Kotlinie zbudowana została przez właściciela Rönscha z Wrocławia restauracja nazywana „Kesselschloss Baude” (od góry Kocioł -Kessel- i zamku, który stał tam w średniowieczu). W sąsiedztwie wyremontował dom mieszkalny i przygotował w ten sposób zaplecze dla turystów przybywających w miesiącach letnich. Wzrosła dzięki temu od zaraz liczba gości i wzrastała z roku na rok.
Zmieniły w tym roku właściciela dobra w Unięcicach.
Ulica Kąpielowa (dziś odcinek Zdrojowej od Rynku do skrzyżowania z ulicą Podchorążych) została wyłożona kostką granitową.
Grudniowy spis ludności wykazał 2 635 mieszkańców.

1904
10 stycznia został wprowadzony na urząd jako drugi duchowny pastor Ernst Güssow został  (dotychczas mieszkał on w Miasteczku na Górnym Śląsku, zmarł w dramatycznych okolicznościach w maju 1945 roku).
19 stycznia został założony Związek Śląskich Górskich Mleczarni. Związek zakupił od miasta posesję przy drodze do Giebułtowa. Zbudowana została mleczarnia, a przy niej obora dla krów.

Dokument adresowany do ks. Neudeckera zezwalający na otwarcie szkoły w Skarbkowie

11 kwietnia nastąpiło poświęcenie nowej katolickiej szkoły, która otrzymała też drugiego nauczyciela. Uroczystości przewodniczył ksiądz proboszcz Neudecker.

Nowa szkoła

Po uroczystej Mszy św. wierni w procesji udali się pod nową szkołę, tu po przemówieniu księdza proboszcza budowniczy A. Greppi wręczył klucze i teraz nastąpił sam akt poświęcenia budynku i obu klas oraz pomieszczeń mieszkalnych.
5 lipca proboszcz Neudecker obchodził 50-lecie swego kapłaństwa. Z tej okazji otrzymał on gratulacje od rodziny Schaffgotschów, miejskich cechów oraz innych organizacji miejskich. Otrzymał też order Orła IV klasy.
Wieczorem iluminowane były ulice przylegające do plebanii.

1 listopada otwarto linię kolejową Mirsk –  granica państwa – Jindrichovice.

1905
Spis powszechny wykazał, że w Mirsku było 734 domy i że mieszkało w nich 1 192 mężczyzn i 1 453 kobiety, razem więc 2 645 osób, z tego 2 138 ewangelików, 485 katolików i 22 Żydów.

1906
27 lutego, w dniu srebrnego jubileuszu pary cesarskiej, odprawione zostały nabożeństwa w ich intencji w obydwu kościołach. Przy tej okazji ulicami miasta przemaszerował pochód organizacji miejskich. Pochód ten wyruszył spod ratusza, a uformował się przy schodach ratuszowych, z których przemówienie wygłosił burmistrz Häusler.
25 sierpnia zmarł w wieku 76 lat proboszcz Neudecker. Spoczął na cmentarzu przykościelnym. Administratorem parafii został dotychczasowy wikariusz ks. Feliks Klar.

Grób proboszcza Neudeckera

27 września na budowę kolei z Mirska do Świeradowa posiadano już 70 000 marek.
29 listopada zmarła żona burmistrza Alwina Häusler z domu Asmalski.

1907
12 stycznia na posiedzeniu Rady Miejskiej zadecydowano o kupnie elektrowni na rzecz miasta. Dlatego postanowiono zaciągnąć pożyczkę w wysokości 155 000 marek.
Na terenie Kotliny Jeleniogórskiej założona została sieć wysokiego napięcia zasilana z hydroelektrowni nad zalewem Leśniańskim. Do czasu uruchomienia elektrowni w Pilchowicach leśniańską elektrownię wspomaga się prądem przesyłanym z Wałbrzycha, którego sieć przeprowadzona została ponad Przełęczą Kowarską.
19 lutego  wprowadzono na urząd nowego proboszcza dr. Friedricha Hahna (obecnie spoczywa przy prob. Neudeckerze) z Berlina. Uroczystego wprowadzenia dokonał archiprezbiter Weisbriel z Lubomierza. Uroczystość zakończono przyjęciem „Pod Czarnym Orłem”.
23 września gmina ewangelicka świętowała 150-lecie budowy kościoła oraz 25-lecie budowy wieży (a raczej założenia planu). Miasto podarowało kościołowi wotum w postaci kielicha przeznaczonego na komunię dla chorych.
26 października ogłoszono  Statut dla miejskiej Straży Pożarnej (czyli 111 lat temu – bardzo ładna rocznica)

1908
18 stycznia burmistrz Häusler otrzymał order „Czerwonego Orła” IV klasy.
1 lutego w hotelu „Liczyrzepa” w Świeradowie zawiązało się towarzystwo akcyjne do budowy kolei wąskotorowej (kleinbahn) na trasie Mirsk-Świeradów.
3 kwietnia zasadzono na promenadzie”Lipę Bismarcka„. Lipa została ofiarowana miastu przez majątek rodzinny Bismarcka.
Zbudowano most na Kwisie z Przedmieścia do Brzezińca. Miasto przeznaczyło na ten cel 1 500 marek z nadwyżek kasy oszczędności.
25 maja wizytował miasto graf Rzeszy Fryderyk Schaffgotsch z małżonką. Przyjmowany był bardzo uroczyście i radośnie przez mieszkańców miasta. Całe miasto było odświętnie udekorowane. Grafiowską parę burmistrz przywitał przemówieniem przed ratuszem.

1909
18 kwietnia poświęcono zegar na wieży kościoła ewangelickiego.
30 października otwarto linię kolejową wąskotorową z Mirska do Świeradowa. Na uroczystości przybyli: sam prezydent rejencji legnickiej baron Seher-Thoss, komendant 18 brygady piechoty generał-major Kunzen z Legnicy, graf Rzeszy Schaffgotsch, radca handlowy Kretschmer z Berlina i kolejowy nadradca budowlany z Wrocławia. Oczywiście przy tej okazji burmistrz Häusler wygłosił przemówienie.
Tego samego dnia poświęcona była nowa remiza strażacka oraz wieża.

1910
27 stycznia z okazji urodzin cesarza odbyły się liczne uroczystości oraz okolicznościowe przyjęcia w tutejszych restauracjach i kawiarniach. Dzieci szkolne otrzymały w tym dniu dzień wolny od nauki. Rano odbyły się nabożeństwa w tutejszych kościołach. Po nabożeństwach odbyło się wielkie przyjęcie „Pod Czarnym Orłem”, gdzie przemówienie wygłosił radca sądowy Berger.

Fotografia z lat 20-tych XX wieku

Organizacje wojskowe urządziły marsze ulicami miasta. W Rynku przemawiał do nich burmistrz Häusler – przyjęcie odbyło się na strzelnicy.

Mirskie Bractwo Kurkowe

Organizacja „Kobiet Ojczyźnianych” urządziła uroczystą kawę w restauracji Zillera w Skarbkowie. Pracownicy kolei urządzili sobie wieczorek piwoszów w restauracji „Hohenzollern”.
Tego roku zarząd wodny zbudował tamę o półtora kilometra od miasta, na rzece Długi Potok, celem zabezpieczenia przed powodziami.
W sierpniu ukończone zostały prace przy regulacji Kwisy od Mirska aż do Gryfowa.
2 września przypadała 40 rocznica bitwy pod Sedanem. Z tej okazji dzieci w szkołach miały wolne. Na Rynku odbył się koncert kapeli miejskiej. Ulicami miasta odbył się pochód organizacji miejskich i młodzieży szkolnej.
Spis grudniowy wykazał 2 555 mieszkańców, w tym 1 156 mężczyzn i 1 399 kobiet. Ewangelików było 2 058 osób, katolików 479 i innych wyznań 18 osób.

1911
Ukończona została w tym roku budowa drogi powiatowej z Mirska do Rębiszowa. Do budowy tej drogi miasto dołożyło 5 000 marek.
Miejscowe towarzystwo rozrywkowe „Mieszczański wieniec („Bürgerkranzchen”) obchodziło 70-lecie swego istnienia.

21 kwietnia odszedł na zasłużony odpoczynek po 40 latach pracy burmistrz Häusler. Z tej okazji odbyły się różne imprezy, marsze z pochodniami oraz wydane zostało przyjęcie „Pod Niemieckim Cesarzem”. Odbyło się też uroczyste posiedzenie Rady Miejskiej.
Gośćmi na tych uroczystościach byli przedstawiciel powiatu v.Wietrsheim deputowany powiatowy, starszy powiatowy v.Klitzing, a także graf v.Nostitz.
A w międzyczasie – 21-22 kwietnia w nocy wartownik nocny zaaresztował robotnika G., będącego w stanie nietrzeźwym, i zamknął go w dolnej celi wieży ratuszowej. Następnie o nim zapomniał. Więzień w celi przebywał przez kilka dni i nikt o nim nie wiedział, nie dawano mu też pożywienia ani wody. Po kilku dniach okazało się, że więzień w celi zmarł. Od tego czasu wieżę ratuszową nazywa się „wieżą głodową” („Hungerturm”). Zarząd miasta wydał zarządzenie, aby w przyszłości podobna sytuacja się nie powtórzyła. Między innymi strażnicy miejscy mieli codziennie obowiązek sprawdzania cel więziennych i o ich stanie meldować oraz spisywać specjalną notatkę służbową.

6 maja wprowadzono na urząd burmistrza Augusta Craemera.

Kilka słów podsumowania okresu sprawowania urzędu przez burmistrza Hauslera.

Urzędowanie rozpoczęło się w bardzo dogodnym momencie, gdyż tuż po zwycięskiej wojnie z Francją. Umocniło to morale Niemców, a kontrybucja podbudowała materialnie. Wynikiem tego był wielki rozwój przemysłu choć odbił się na nim wyścig zbrojeń, zwłaszcza flot, lat 1890-1914. Po zakończeniu urzędowania zniknął z Mirska, prawdopodobnie z rodziną. Nie natrafiłem na wzmianki o jego śmierci tutaj. Wśród napisach na nagrobkach pozostałych po dawnych mieszkańcach, nie znalazłem żadnej wzmianki o nazwisku Häusler (ani Haeusler).

Co udało się zrobić burmistrzowi Häuslerowi?
Niewątpliwie wspierał rozwój kolei w Mirsku. Za jego urzędowania powstały trzy odcinki kolei związane z Mirskiem: Gryfów-Mirsk, Mirsk-granica państwa-Jindrichovice oraz Mirsk-Świeradów. Był przez pewien czas członkiem zarządu spółki Isergebirgsbahn A.G. Sukces ten był efektem współpracy władz państwowych, władz Friedeberg a/Q  oraz poparciu przedsiębiorców. Dziś po kolei zostały tylko chaszcze i resztki infrastruktury, szabrowane przy bezczynności PKP.
Doprowadził do wybrukowania ulic będących w okolicach centrum miasta, poprawiano układ ulic i budowano nowe. Jakość bruku mogliśmy ocenić podczas wykopów przy kładzeniu rur do wody oraz wcześniej przy kanalizacji. Nie mam nadziei, że nowa nawierzchnia będzie porównywalnie trwała.
Rozwój przemysłu w Friedebergu a/Q i jego okolicach oraz utrzymanie stylu miasta i jego upiększenie – tak wydaje mi się najkrócej można opisać okres jego burmistrzowania. Co zostało z dokonań burmistrza Häuslera, czy dobrze wykorzystał swój czas, czy można było zrobić więcej – zapraszam do dyskusji mirskich historyków i regionalistów.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *