Od kilku miesięcy zbierałem materiały dotyczące występowania radonu na terenie bliższych i nieco dalszych okolic Mirska.
Kilka dni temu otrzymałem informacje, które poniżej prezentuję. Pozwolę sobie zaprezentować kilka cytatów, które wprowadzą w temat oraz linki do pełnych artykułów, prac i aktów prawnych oraz, na koniec, moje wnioski.
Cytaty:
Liczne badania potwierdzają pozytywne działanie kuracji radonem w leczeniu schorzeń narządów ruchu w zastosowaniu balneologicznym. Ma on działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, poprawia transport tlenu w komórkach, normalizuje działanie ośrodkowego układu nerwowego. Nie ma jednak badań potwierdzających całkowite bezpieczeństwo stosowania radonu.
Wartość tła hydrogeochemicznego radonu w wodach podziemnych metamorfiku izerskiego wynosi od 10 do 691 Bq/dm3.
Woda podziemna jest bardzo często ujmowana i wykorzystywana w gospodarstwach domowych do celów sanitarnych oraz spożywczych. Duża zawartość radonu w wodzie wykorzystywanej w gospodarstwie domowym może spowodować znaczne zwiększenie ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe płuc. Ryzyko to związane jest głównie z wdychaniem radonu uwalnianego z wody w trakcie korzystania z niej w kuchni czy w łazience i jest ono dziesięciokrotnie większe, niż narażenie organów wewnętrznych związane ze spożyciem wody (Kim i in., 2001).
Korzystanie z wody o stężeniu radonu 100 Bq/dm3 powoduje narażenie organizmu człowieka na promieniowanie jonizujce w wysokoci 0,45 mSv/rok, z czego 0,40 mSv/rok pochodzi od inhalacji radonowej, a tylko 0,05 mSv/rok bezpośrednio ze spożycia wody (Åkerblom i Lindgren, 1996).
Jednak dużo większe zagrożenie dla człowieka stanowią produkty rozpadu radonu, krótkożyciowe izotopy promieniotwórcze, które zwykle dostają się
do płuc przyczepione do cząsteczek aerozoli. Osadzone w płucach promieniują i penetrują komórki błon śluzowych, oskrzeli i tkanki płucnej. Radioaktywne izotopy uszkadzaj kod genetyczny DNA komórek, co po latach, a nawet dziesięcioleciach może prowadzić do powstania i rozwoju chorób nowotworowych (Skubacz, 2006).
Radon jest promieniotwórczym gazem szlachetnym, stanowiącym jeden z produktów rozpadu uranu 238 i toru 232. Sam radon jest stosunkowo słabo radiotoksyczny, gdyż jako gaz jest trudniej przyswajany przez organizm i łatwo wydychany. Natomiast dużo silniej radiotoksyczne są promieniotwórcze izotopy powstające w wyniku jego rozpadu: polon, bizmut i ołów.
Po spontanicznej emisji cząstki alfa, radon przekształca się w izotop polonu, który rozpada się dalej tworząc krótkotrwałe izotopy bizmutu, ołowiu i polonu. Produkty rozpadu radonu, znajdującego się w powietrzu, mogą być wdychane i osadzać się w drogach oddechowych.
Stwierdzono, że są one często przyczyną chorób nowotworowych u górników w kopalniach głębinowych, zwłaszcza w kopalniach uranu. Szczególnie niebezpieczne są cząstki alfa emitowane przez produkty rozpadu radonu, które zostały zdeponowane w układzie oddechowym.
§ 11.
Jeżeli wartość radonu, trytu lub dawki orientacyjnej przekroczy wartość parametryczną określoną w części C załącznika nr 3 do rozporządzenia, podmioty, o których mowa w § 5 i § 6, niezwłocznie:
1) informują o przekroczeniach:
a) właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
b) właściwego państwowego powiatowego lub państwowego granicznego inspektora sanitarnego,
c) Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki oraz
d) konsumentów;
2) dokonują oceny zagrożenia zdrowotnego;
3) podejmują działania naprawcze;
4) informują podmioty wskazane w pkt 1 o zagrożeniach zdrowotnych oraz podejmowanych działaniach naprawczych.
RADON 222RN W WODZIE DO PICIA Z TERENU POGÓRZA IZERSKIEGO
ROCZNIK PZH, 2002, 53, NR 4, 371-376
RADON 222 Rn W WODZIE DO PICIA Z OBSZARU JELENIEJ GÓRY
ROCZNIK PZH, 2001, 52, NR 3, 237-246
WNIOSKI
- Wody powierzchniowe używane do zasilania wodociągów na obszarze Jeleniej Góry zawierają wielokrotnie mniej radonu 222Rn niż wody podziemne.
- Wody podziemne o dużym stężeniu radonu stanowił blisko 65% zaopatrzenia w wodę zespołu miejskiego Jelenia Góra.
- Wysokie stężenia radonu-222Rn w wodach podziemnych można znacznie obniżyć w procesie uzdatniania wody przez napowietrzanie w otwartych basenach lub dla małych ujęć przepuszczając wodę przez urządzenia zawierające granulowany węgiel aktywowany
Informacja nt. radonu w wodzie pitnej
PM SYNERGIA Sp. z o.o.
16 marca 2013
Od czasu ostatniej sesji Rady Miejskiej w Leśnej, która odbyła się 28 lutego 2013 roku, w Leśnej rozpowszechniane są informacje o szkodliwości wody pitnej dostarczanej przez PM SYNERGIA Sp. z o.o.. W związku z tym informujemy, iż Spółka zleciła badanie wody na zawartość radonu w wodzie pitnej. Wyniki badań wskazują, że poziom radonu w wodzie waha się od kilku do 240 Bq/l.
Moje wnioski z lektury są następujące: od wielu lat do naszych kranów dostarczana była woda z ujęć, które zawierają dużo radonu (321 -> 184 Bq/l).
Nie wiem, czy ktoś przeprowadza rzetelne, regularne badania zawartości radonu. Przypuszczam, że jeśli odpowiednich papierów nie ma, to niebawem się znajdą. Dostępne są te, które ująłem w tekście. Zwracam uwagę na dane z Jeleniej Góry. Wydaje mi się, że do pewnego stopnia mogą pokazywać na zagrożenia w Mirsku – tak długo, jak woda była pobierana z ujęć powierzchniowych, zagrożenie raczej nie istniało. Teraz się to zmieniło – wodę mamy z ujęć podziemnych.
Problem zauważono kilka lat temu w Leśnej. Z tego co wiem w Mirsku zamiata się go pod dywan. Niestety, także przez Radę, bo na zaangażowanie burmistrza z jego urzędnikami nie liczyłem.
Mam nadzieję, że jak najszybciej będzie można uzupełnić ten wpis rzetelnymi wynikami na temat tego, co nam z kranu kapie. Czy jest to ciecz zgodna z wymaganiami dotyczącymi jakości wody przeznaczonej do spożycia dla ludzi.
Radon jest gazem jtory szybko ulatnia się do atmosfery.po kilku minutach już go nie ma.Wystarczy odstawić wodę na kilka minut
W zasadzie tak. Zastrzeżenia: nie znika, zwłaszcza w kuchni lub łazience mamy większą jego zawartość w powietrzu (prysznic), czy ktoś odstawia wodę przed użyciem, ma na to czas, nie wiadomo zresztą na jak długo należy odstawić i ile z tego później się wciągnie przez oddychanie.
Okres rozpadu Radonu 222Rn to 3,8 dnia. Po tym czasie połowa Radonu zaienia się w toksyczny, promieniotwórczy Polon. Polecam degustatorom.
Roman F.
Fakt nr 1. Woda wodociągowa kierowana do spożycia mieszkańcom Mirska według badań PZH ma radioaktywność 184 Bq/ltr (tabela III wiersz 7 Raportu PZH)
Fakt nr 2. W przypadku, gdy radioaktywność wody jest wyższa jak 100 Bq/ltr, woda taka z uwagi na promieniotwórczość jest niezdatna do picia (załącznik nr 3 i nr 7 Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi).
Życzę dużo zdrowia mirskim degustatorom „niby pitnej” wody wodociągowej, zwłaszcza Zarządowi Miasta i Kierownictwu Miejskich Zakładów Wodociągowych.
Roman Farański – emeryt