Rębiszów – historia

Początki wioski są nieznane. Podobno w 1242 r., na terenie należącym do tutejszego młyna, w pobliżu góry Urwistej, zbudowana została karczma dla podróżnych.

Powstanie nazwy Rębiszów (Rabishau) wywodzą niektórzy od:

1. faktu, że prawdopodobnie najstarszy cieśla w tutejszym regionie, który budował dużo domów, posiadał kruka (niem. Rabe) i przezwano go odpowiednio, od tego przezwiska przyjęła się nazwa Rabishau.
2. pierwotny właściciel wioski miał kruka w herbie i stąd nazwa.
3. od słowiańskiego słowa „Rabydow„.

W źródłach niemieckich nazwa wioski nie występuje samodzielnie, ale zawsze jest łączona Rębiszów-Mlądz (Rabishau-Mühldorf).

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z kroniki łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295-1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Rabysow. Później odnotowywana pod nazwami Rabischau, Rabishaw i Rabishau.

1.    Rabysow – 1305 r.
2.    Rabishau – 1651r.
3.    Rabishaw – 1677r.
4.    Rabischau – 1687 r.
5.    Rabishau – 1825r.
6.    Rabisz, Rębisz, Rabin, Rębin -1945r.
7.    Rębiszów 1947r.

Lokacja wsi nastąpiła około 1330 r (w innych źródłach pomiędzy latami 1303 a 1305). W owym czasie Góry Izerskie pokrywał gęsty las. Pośród niego wyrąbywane były wolne przestrzenie (Haue – poręba). W lesie tym żyło dużo kruków (niem: Rabe), stąd mozliwa pierwotna nazwa Rabenhau (Krucza Poręba). Juz w aktach spisywanych po łacinie wieś oznaczana była mianem Rabisow (Rabysow), z czego wywodzi się przekształcona nazwa Rabishau. W pieczęci gminy Rabishau widniał obrys kruka (jako godło)

Jak podaje „Chronik Rabishau” od 1399r. wieś była w posiadaniu rodziny von Schaffgotsch – właścicieli zamku Gryf (Gotsche Schoff). Rębiszów wówczas stanowił niewielką osadę bez kościoła. Mieszkańcy należeli do parafii w Gierczynie.

W okolicy wsi wsi stał kiedyś zameczek zwany „Zamkiem pięciu domów” (Funfhausen). Ruiny tegoż zameczku były podobno widoczne jszcze w XVII wieku.. Zameczek ten został zdobyty i spalony w czasie najazdu husytów, nastepnie pozostałości zamku były siedzibą raubitterów, którzy napadali na kupców przejeżdżających w pobliżu . Zburzono zamek całkowicie po zdobyciu do od rozbójników, aby w przyszłości ruiny nie były ich siedliskiem.

Rębiszów wchodzi do historii, jako wieś należąca do dóbr dominium zamku Gryf. Pierwszym właścicielem jest Gotsche Schoff. Rolnicy, chałupnicy i posiadacze domów winni byli mu winni pańszczyznę oraz czynsze.

1400 – Wilki były w zimie tak zuchwałe, że napadały ludzi.

1431 – Po spaleniu Lubomierza, husyci zniszczyli również Rębiszów. Wtedy zniszczony został zameczek.

1440 – wprowadzono gorzałkę jako lek przeciw zarazie.

1504 – Rębiszów już posiadał kościół. Był on – jak podaje Bergemann – filią Gierczyna. Natomiast Lutach podaje, że była to filia Mirska a równocześnie opuszczona parafia. Prawdopodobnie była to kaplica lub mały kościółek, który w latach 1566-1575 został przebudowany lub nawet rozbudowany (możliwe, że tenże kościółek został przebudowany przez protestantów)

W 1527 roku mieszkańcy musieli zapłacić 606 talarów podatku na wojnę z Turkami (Mirsk 2500). Podatek, pomyślany pierwotnie w formie jednorazowej, stanowić miał w przyszłości podstawę do corocznego ściągania bardzo wygórowanych należności.

1530 – powstanie gminy ewangelickiej

1565-1567 budowa pierwszego ewangelickiego kościoła (obecnie kościół pomocniczy p.w. Nawiedzenia NMP). Był to kościół salowy, bez chóru, wzniesiony przy wsparciu Schaffgotschów. Pastorem był Christoph Wagenknecht z Gryfowa (1531-1604)

1566 – Panowała we wsi 40 tygodni zaraza.

1568 – W czasie wojen tureckich wioska płaciła specjalny podatek na wojnę z Turcją. Tego roku miał być zbudowany nowy kościół katolicki.
Pastor Wagenknecht poświęcił cmentarz znajdujący się obok kościoła.

W 1572 r. mieszkańcy Rębiszowa zakupili 88- morgowe gospodarstwo i podarowali te ziemię ewangelickiemu kościołowi. Gospodarstwo chłopskie zostało przebudowane na pastorówkę, którą oddano w niedzielę palmową 1574 r.

Pewien wpływ na rozwój Rębiszowa w tym okresie miało powstanie ośrodka górniczo-hutniczego w Przecznicy oraz w Gierczynie. W 1591 r. założono we wsi małą kopalnię „Hundsrucke„,  gdzie wydobywano rudę cyny z przerwami do XVIII.

1594 – Urząd z Wrocławia zabrania pędzenia gorzałki ze zboża.

1599 – Tego roku zaraza (zakazano produkcji gorzałki :).

W okresie wojny trzydziestoletniej ( 1618-1648) Rębiszów spotkał prawdopodobnie taki sam los jak inne dobra Schaffgottów, które zostały okresowo skonfiskowane przez cesarza. „Chronik Rabishau” podaje, ze Szwedzi dowodzeni przez wysokiego dostojnika weszli do Mirska. Od mieszkańców Rębiszowa dowiedzieli się o ukryciu skarbów  w sztolniach w Gierczynie przez mieszczan mirskich.

1604-1624 – pastorem jest Johann Knobloch z Lesnej

1624 -1635 – pastor Johann Steudner z Gryfowa

1634 – We wsi znowu zaraza, przywlekli ją przechodzący i kwaterujący żołnierze.

1635 – 1650 – pastor Matheus Roth  z Gryfowa

Od 1650 r. do końca II wojny światowej prowadzono księgi kościelne parafii ewangelickiej w Rębiszowie. Pastorem zostaje Bartolomaus Treuttman, syn radnego z Gryfowa.

1654 – 25 lutego 1654 r. w wyniku kontrreformacji  wypędzono ze wsi pastora, Bartłomieja Trautmanna, proboszczem zostaje ojciec Joachim Riess. Kościół i dom parafialny skonfiskowano i oddano kościołowi katolickiemu. Co ciekawe, w tym czasie w Rębiszowie nie mieszkał ani jeden katolik. Wydarzenia te odbywały się przy użyciu cesarskich wojsk pod dowództwem pułkownika von Churswalda. Zmuszono ewangelików do chodzenia na nabożeństwa do kościołów znajdujących się na Górnych Łużycach, m.in. do Giebułtowa.

1658-1937 – Za kościołem znajdowała się tzw. „kościelna kuźnia„. W dniu 1 sierpnia 1937 r. została ona zamknięta, gdyż zabrakło właściciela. Doszło wtedy do tego, że po stuleciach zagaszono ogień i zamilkły młoty. W w/w latach kuźnia była własnością rodziny Hänisch, której pradziad przywędrował tutaj ze Starej Kamienicy. Jeden z Hänischów wspominany jest w księgach gminy ewangelickiej jako „szlachetny kowal”, a jego ojciec jako kowal od podkuwania koni a także płatnerz. W latach 1837-1937 kuźnia była własnością rodziny Bettermann. Ponieważ brakło męskiego potomka od lat stała nieczynna – wreszcie ją zlikwidowano.

1683 – Wioska musiała dać co 20 mężczyznę na wojnę z Turkami. Wprowadzono też dzwonienie, w czasie którego każdy miał odmówić „Ojcze Nasz” albo „Zdrowaś Mario”.

1685 – 12 lipca w rębiszowskim lesie niedźwiedź pogryzł pana Kacpra Siegersa tak dotkliwie, że następnego dnia zmarł. Niedźwiedzia zastrzelono

1709 – 7 maja piorun uderzył w karczmę Hanischa w Rębiszowie, która doszczętnie spłonęła.

W 1740 r. miejscowi ewangelicy podjęli działania zmierzające do uzyskania zezwolenia na budowę kościoła ewangelickiego. W tym celu delegacja mieszkańców Rębiszowa i Gajówki udała się w okolice Głogowa, gdzie przebywał król pruski Fryderyk wielki. Nie otrzymali oni jednak zgody, gdyż król zezwalał tylko na budowę tzw. Kościołów Łaski w miastach.

Na dalszy rozwój wsi wpływ miało otwarcie w 1738 r. huty cyny, która funkcjonowała do 1756 r. największe jednak znaczenie miało powstanie w 1740 r. dużego bielnika, założonego przez niejakiego Proxa. Właśnie tkactwo chałupnicze stało się podstawa rozwoju wsi, ponieważ górnictwo i hutnictwo nie odegrało tu decydującej roli.

1741 – 9 luty, Rębiszów i Gajówka otrzymały zgodę na budowę domu modlitwy, zatrudnienie pastora, budowę domu pastora i szkoły ewangelickiej. Świątynia nie mogła posiadać jednak wieży. Jednocześnie do 1763 roku wspólnota musiała płacić tzw. opłatę stuły, czyli odprowadzać opłatę za udzielone sakramenty (chrzty, śluby, pogrzeby) dla miejscowego proboszcza katolickiego.

Po zajęciu Śląska przez Prusy zaczęto w Rębiszowie odprawiać nabożeństwa ewangelickie (pierwsze odbyło się 25.05.1742 r.) Poświęcenie domu modlitwy nastąpiło 13 listopada 1747 r. (wcześniej nabożeństwa odbywają się w szopie Jana Krzysztofa Hanischa). Dzwony z kościoła katolickiego jak i cmentarz, były wykorzystywane zarówno przez ewangelików jak i katolików.

Po 1742 r. przybył do wioski kantor i nauczyciel Jan Krzysztof Georgy, który sprawował swój urząd 42 lata. Głównym nauczycielem został kantor Engwicht.

1745 – 11 listopada wioska kwaterowała huzarów pod dowództwem Ziethena. Cały okres ich przebywania to pasmo rabunków i rekwizycji. 19 listopada zarządzono zbiór prowiantu – Rebiszów miał dać 260 półkorców owsa. Opornych wieszano, ścinano lub palono ich zagrody.

1746 – Pastorem zostaje Gotlob Fryderyk Peschel – powstaje w tym roku nowa plebania ewangelicka. Fryderyk II, w dokumencie z 13 października, stwierdza, że kościół ewangelicki stoi na gruntach Hänischa, a plebania na ogrodzie należącym do kuźni. Ta „kościelna kuźnia” jest najstarszym zakładem przemysłowym na tutejszym terenie.

1747 – Wybudowano dom modlitwy i 19 listopada uroczyście go poświęcono.

1757 – 8 czerwca ochrzczono Żyda, Dawida Israela von Scala z Czech, 25 letniego. Nowoochrzczonemu wydano akt chrztu, na którym otrzymał on imiona Chrystian Gottlob Liebe-Gott.
Na uroczystości obecni byli m.in. hrabia von Schmetau z Brunowa, hrabia von Reder, baron von Hohberg z Soboty, baron von Nostitz z Płakowic, pan von Uechtritz z Wieży .

W 1765 r. wieś zamieszkiwało 17 kmieci, 40 zagrodników, 294 chałupników i 14 rzemieślników. Jak na tamte czasy była to bardzo ludna wieś.

1778 – Środowisko katolików i protestantów miało tak dobry kontakt, że protestancki zakrystianin i nauczyciel Johann Christoph Georgy pracował również dla parafian katolickich. 15 lipca w nocy piorun uderzył w wieżę kościoła katolickiego i zabił dwóch synów  Georgy’ego, którzy w tym czasie dzwonili przed burzą (21 i 13 lat). We wzniosłym pogrzebie uczestniczyli duchowni obu wyznań, obecni byli mieszkańcy nie tylko Rębiszowa, lecz także sąsiednich terenów. W tym czasie był to piękny przykład współistnienia obu religii. Zniszczone zostały dzwony i zegar. Odkupili je protestanci i ze złomu odlano 3 nowe dzwony. Zegar został naprawiony. Dzwony i zegar umieszczono na wieży ewangelickiego kościoła zbudowanego w 1803 roku.

1792 – Zmarł pastor Gotlob Fryderyk Peschel. Nastąpił po nim pastor Efraim Karol Lebrecht Bergfeld.

W 1798 r. były we wsi już dwa kościoły : ewangelicki i  katolicki, pastorówka, szkoła, młyn wodny oraz folwark. Mieszkało tu nadal 17 kmieci, ale już 165 zagrodników i 63 chałupników, co świadczy o istotnym rozwoju wsi.

1802 – Położono kamień węgielny pod nową wieżę. Za czasów pastora Bergfelda przebudowano kościół ewangelicki. Koszt wyniósł 11 217 talarów, 13 srebrnych groszy i 4 fenigi.

W 1803 r. ukończono budowę wieży kościoła ewangelickiego (obecnie kościół parafialny p.w. św. Barbary)

1806-1807 – Wojna kosztowała wioskę 3 330 talarów.

W latach 1812-1813 ludność Rębiszowa ponosiła duże wydatki związane  z kwaterunkiem wojsk napoleońskich.
Z tego okresu pochodzi informacja o grobie żołnierzy napoleońskich na pobliskim wzgórzu Lisek. Byli to podobno żołnierze zmarli z ran, których nie udało się wyleczyć w lazaretach. Ponoć inny taki grób znajdował się w okolicy Gierczyna.

1815 – 28 maja stacjonował oddział wojsk rosyjskich

1813-1815 – Ta wojna kosztowała 22 197 talarów. W 1813 r. zmarł następca nauczyciela i kantora Georgy’ego, Jan Gotfryd Wiesner. Po nim nastał Karol Benjamin Kirschke. W Rębiszowie urzędował także wędrujący nauczyciel katolicki.

1818 – 23 grudnia przybyło z Wrocławia 50 ludzi z piechoty i 20 huzarów, którzy mieli przeszukiwać okoliczne góry tropiąc rozbójników.

W 1825 r. we wsi znajdowało się 318 budynków, 2 kościoły, szkoła ewangelicka z nauczycielem i dwoma pomocnikami nauczyciela, gajówka, folwark, młyn do mielenia kory dębowej, olejarnia, tartak, młyn wodny, 8 warsztatów płócienniczych i 2 kuźnie.
Zmarł najstarszy człowiek we wsi – 95 letni chałupnik Gotlieb Fritsch.

1847 – Była wielka drożyzna. Ludzie piekli chleb z jęczmienia i otrąb.

W 1865 r. przez Rębiszów poprowadzono linie kolejową. Zbudowano tez stację kolejową, która przede wszystkim obsługiwała okoliczne kamieniołomy.

We wsi rozwijała się również działalność kulturalna. W 1892 r. założono Męskie Stowarzyszenie Śpiewacze. O rozwoju gospodarczym może świadczyć założenie w 1895 r. kasy oszczędnościowo-pożyczkowej. We wsi dokonywano licznych inwestycji, czego przykładem jest budowa w 1899 r. budynku szkolnego. Składał się z dwóch pomieszczeń  lekcyjnych i dwóch mieszkań dla nauczycieli.

Dzięki linii kolejowej Rębiszów zaczął uchodzić za wieś letniskowa. Z uwagi na brak miejsc noclegowych nie dorównywał on pod tym względem innym, położonym w górach miejscowościom.

1892 – Myśliwi z Jeleniej Góry przeprowadzili obławę w tutejszych lasach za bandytą, który zastrzelił leśnika Klammta – nieskutecznie.

W 1906 została utworzona ochotnicza straż  pożarna Rębiszów – Gajówka, a w 1909 wieś zelektryfikowano.

Podczas I wojny światowej we wsi przebywali  rosyjscy i angielscy jeńcy wojenni.  Na frontach poległo 71 mieszkańców Rębiszowa, dla których upamiętnienia w 1937 r. odsłonięto pomnik.

Po I wojnie światowej, pomimo trudności gospodarczych, wieś w dalszym ciągu się rozwijała. W 1923 r. została zelektryfikowana linia kolejowa Jelenia Góra – Lubań, a w latach  następnych wybudowano dwie nowe nastawnie, obok szkoły wybudowano dom mieszkalny dla nauczycieli i boisko.

1925 – 16 czerwca wioska miała 1015 hektarów i 1406 mieszkańców (w 1824 miał 1368 mieszkańców). W tym było: 165 gospodarstw poniżej 5 hektarów, 38 gospodarstw poniżej 10 hektarów, 13 poniżej 20 hektarów i 4 powyżej 25 hektarów. W wiosce było 23 rzemieślników, 9 restauracji. Pastorem przy kościele ewangelickim był Tiesler, katolicy należeli do parafii w Mirsku. Były 2 szkoły: ewangelicka z 3 nauczycielami i katolicka z dwoma. W wiosce był folwark, który miał 609 hektarów i 11 mieszkańców.

1925 – 9 sierpnia nastąpiła katastrofa kolejowa w której zginęło dwoje ludzi, dwoje innych zostało ciężko rannych oraz zniszczonych było 22 wagony kolejowe (inne relacje – 3 osoby zginęły, zniszczonych i uszkodzonych 57 wagonów).

1929 Rębiszów  należy do parafii Mirsk – kościół ś. Bartłomieja. Było tu 64 katolików i
1 301 protestantów

W 1928 r. nowy budynek otrzymała również straż pożarna.

W 1931 r. wprowadzono dość ciekawe rozwiązanie, mające na celu pomoc ludziom ubogim. Polegało ono na wydaniu przez gminę specjalnych „pieniędzy” dla żebraków. Można było je zakupić w bankach, a następnie rozdawać biednym. Za te „pieniądze” mogli oni kupować żywność i płacić za noclegi, nie mogli natomiast kupować alkoholu.

W okresie II wojny światowej w Rębiszowie przebywali francuscy i jugosłowiańscy jeńcy wojenni. Od 12.01.1943 r. byli oni zakwaterowani w karczmie (obecnie sala gimnastyczna). Większość mieszkańców została wcielona do wojska, a pozostałe we wsi młode dziewczęta i starsi mężczyźni w 1944 r. zostali zmuszeni do kopania rowów  w Początki eksploatacji  bazaltu  w rejonie Rębiszowa  sięgają drugiej połowy XIX wieku, kiedy założono wyrobisko określone nazwą „Stary Łom”(„Wickenstein”). Okoliczności i daty odkrycia oraz początki eksploatacji złoża nie można było ustalić ze względu na brak odnośnych materiałów ( zniszczonych przez Niemców ). Opierając się na informacjach miejscowej ludności podać można następujące dane: mały kamieniołom mieszczący się na wschodnim zboczu wzgórza Łysej Góry (Kohleberg), użytkowany przez prywatnego właściciela. Z eksploatowanego bazaltu otrzymywano tłuczeń do budowy dróg.

W 1909 roku produkcję nieco zmechanizowano przez zastosowanie wyciągu łańcuchowego do transportu wózków z urobkiem. W 1915 roku zaniechano produkcji z nieznanych bliżej przyczyn. W 1923 roku niemiecka Spółka Akcyjna rozpoczęła budowę kolejki linowej i zakładu przeróbczego mieszczącego się w odległości około 2 km od złoża. Rozpoczęła się więc eksploatacja pierwszego poziomu złoża bazaltu w Wickenstein ( Stary Łom) całkowicie zmechanizowanym systemem.

W 1930 roku rozpoczęto budowę pochylni, co dało podwaliny pod przyszłą eksploatację drugiego poziomu. Drugi poziom tego złoża  eksploatowano z małymi przerwami (działania wojenne ) do 1952 roku. Z danych historycznych z okresu II wojny światowej wynika, że w Rębiszowie znajdował się duży obóz jeńców angielskich, którzy pracowali w tutejszym kamieniołomie bazaltu.
Było to Arbeit Commando (Grupa Robocza) E232 należące do Stalag 344 Lamsdorf (Łambinowice). Jako inna grupa o numerze 11201 są jeńcy pracujący przy kruszarce kamieni (stone mill), było ich 37. Według danych angielskich jeńcy radzieccy i serbscy (jugosłowiańscy) byli zakwaterowani w dużym pomieszczeniu w lokalnej gospodzie.

LINK DO INFORMACJI O OBOZIE

Budowę kolejki linowej na nowe wyrobisko Łysej Góry (z zachodniej strony stoku w granicach obecnego złoża „Rębiszów” ) rozpoczęto już w 1942 roku, a pełną eksploatację bazaltu Łysej Góry wznowiono dopiero w maju 1952 roku, tj. gdy stary łom Wickenstein był w trakcie likwidacji. . Bazalt zalegający w złożu Rębiszów należy do najtwardszych bazaltów występujących w Polsce, zawiera też więcej niż zazwyczaj w bazalcie (trzykrotnie) uranu.

W okresie powojennym od 1 września 1946 roku eksploatację bazaltu na większą skalę prowadziła firma „Bazaltverk Rabischau”. W lutym 1947 roku firma ta oficjalnie przekazała eksploatowany kamieniołom Centralnemy Zarządowi Kamieniołomów i Klinkierni Drogowych we Wrocławiu. okolicach Głogowa i Zielonej Góry. Wojna pochłonęła 151 ofiar z Rębiszowa.

W 1945 r. Rębiszów został przekazany władzom polskim. Ludność niemiecka została wysiedlona, a na jej miejsce przybyli polscy osadnicy z kresów wschodnich.
Po 1945 r. Rębiszów zachował swój charakter, ale nie rozwijał się .
Niepokojącym zjawiskiem jest malejąca liczba mieszkańców.
W 1840 r. w Rębiszowie mieszkało 1567 osób, a w 2010 r. tylko 696.

W górnej części wsi w XVII i XVIII wieku wydobywano na niewielką skalę rudę kobaltu (głównie w pobliskiej wsi Przecznica), natomiast znajdujące się w pobliżu wsi Odarte Skały – północne zbocze góry Urwistej (przed wojną pomnik przyrody) przez pewien czas wykorzystywane były przez znajdujący się tu duży kamieniołom bazaltu; obecnie ten fragment kamieniołomu jest nieczynny.

Ludność Rębiszowa to rolnicy, ale część z nich trudniła się pracą w lesie. Wiemy też, że od średniowiecza Rębiszów zasłynął wyrobem łupku do pokrywania dachów. W 1939 r. istniały tu dwa zakłady przerobu drewna. Były też kamieniołomy bazaltu. W czasach istnienia w Gierczynie i Przecznicy kopalń istniał tu młot, który kruszył urobek.

Jak świetnie musiało być zorganizowane górnictwo i przerób na tutejszym terenie świadczyć może fakt, że podobno wielki wódz cesarski Wallenstein budował swoje młyny zbrojeniowe we Frydlandzie, na wzorach zaczerpniętych właśnie z terenów Rębiszowa-Mlądza.

Na dolnej wsi występuje jeszcze jedna nazwa lokalna – „Zakonna woda” (Nonnenwasser), która używana była jeszcze przed 1939 r. Pochodziła ona stąd, że kiedyś dawniej dobra benedyktynek w Lubomierzu dochodziły aż do granic dolnego Rębiszowa, mógł tu znajdować się folwark klasztorny.

Rzeki w Rębiszowie są spokojne, ale w czasie gwałtownych opadów stają się bardzo groźne. Wielkie powodzie miały miejsce w latach 1702, 1888 i 1897.

Znane osoby związane z miejscowością:

Ehrenfried Leeder – XIX-wieczny kartograf
Leberecht Baumert – ur. w 1833 r. – kompozytor organowy.

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

Kościół ewangelicki, obecnie rzym.kat. par. pw. św. Barbary; po zajęciu Śląska przez Prusy ponownie zezwolono protestantom na budowę własnego kościoła; w 1747 powstała najpierw konstrukcja szachulcowa, a w latach 1766-68 – kamienna; wieżę dobudowano w 1803 r.

Wyposażenie:

Ołtarz główny – drewniany, w stylu rokoko z połowy XVIII wieku, nieznany twórca, szkoła śląska, na ołtarzu obraz patronki parafii, św. Barbary. Pochodzi z okresu budowy świątyni, był ołtarzem ambonowym, ambona została oddzielona w 1945 roku i ustawiona na współczesnym filarze.

Dzwon – stop miedzi, z 1922, ludwisarz Geittner z Wrocławia. Napis GELEIT / UNS HERR AUF ALLEN WEGEN / IN HAUS UND HOF MIT DEINES SEGEN

Chrzcielnica – drewniana, styl neoklasycystyczny, z początku XIX wieku, około 1803 roku,

Organy – styl rokoko, z połowy XVIII wieku, prospekt śląski, dzieło mistrza organowego Maxa Bichlera z Gorlitz

Konfesjonał – drewniany, z 2 poł. XIX wieku

Ambona przyścienna – drewniana, styl klasycystyczny, z początku XIX wieku

Świecznik wiszący – styl klasycystyczny, z 1842 roku, przerobiony na elektryczny

Rzeźba św. Pawła – styl rokoko, połowa. XVIII wieku

Rzeźba św. Piotra – styl rokoko, połowa XVIII wieku

Obecny układ wnętrza kościoła jest inny, niż w okresie używania kościoła przez protestantów. Ławy dla wiernych były ustawione „w podkowę”, w innym miejscu znajdował się ołtarz.

Kościół cmentarny ewangelicki, obecnie rzym.kat. pomocniczy pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny; w latach 1566-68 luteranie zbudowali we wsi pierwszy kościół późnogotycko-renesansowy, przebudowany w XVIII wieku w stylu barokowym, który po stu latach, na mocy cesarskiego rozkazu z 1653 Ferdynanda III o „redukcji”, z 25 lutego 1654 r. przekazano katolikom. W kościele tym zachowała się do dziś późnogotycka, kamienna chrzcielnica z 1575 roku.

Wyposażenie:

Ołtarz główny z płaskorzeźbą św. Anny – styl barok, początek XVIII wieku,

Witraż św. Bartłomiej – styl neobarokowy, 1931 rok

Witraż św. Jadwiga Śląska – neobarok, 1931 rok

Chrzcielnica – piaskowiec, styl renesans,powstanie: 1576 rok.
Pokrywa drewniana, styl barokowy, 2 poł. XVIII wieku

Wydany w 1952 roku „Schematyzm Archidiecezji Wrocławskiej” informował (str. 148):
„Parafia Mirsk liczy 7 800 wiernych. Kościoły filialne to Gierczyn, 6 km., pod wezwaniem św. Michała Archanioła, i Rębiszów, pod wezwaniem św. Bartłomieja. Kościoły pomocnicze w Giebułtowie i Rębiszowie. Kaplica mszalna św. Barbary. Kaplica klasztorna w domu ss. Boromeuszek w Mirsku. Do parafii należą: Brzeziniec 2 km., Giebułtów 2 km., Gierczyn 6 km., Lasek 7 km., Karłowiec 2 km., Mroczkowice 3 km., Przecznica 7 km., Rębiszów 5 km., Skarbków 0,5 km. Proboszcz: ks. Zygmunt Majchrzak, ur. 1901 r., wyśw. 1924 r., ust. 1951 r. (1946 – Zagreb). Wikary ks. Władysław Dziędziora, ur. 1918 r., wyśw. 1942 r., ust. 1952 r. (1952 – Karmelici Bosi). Zgromadzenia zakonne: ss. Boromeuszki Mirsk
ul. Cmentarna 12”.

Od końca 1952 roku kościół filialny Rębiszów został odłączony od parafii Mirsk wraz z należącymi doń wioskami Kwiecieszowice, Proszowa, Przecznica. Część tę przyłączono do parafii Grudza.

1972 Dekretem z 17 października utworzono nowy dekanat Gryfów Śląski. Dekanat obejmuje: 1. Biedrzychowice, 2. Czerniawa Zdrój, 3. Giebułtów, 4. Grudza, 5. Gryfów Śląski, 6. Mirsk, 7. Olszyna Lubańska, 8. Rębiszów, 9. Rząsiny i 10. Świeradów Zdrój.

„Schematyzm Archidiecezji Wrocławskiej” z 1979 roku, str. 143.

Dekanat Gryfów Śląski

RĘBISZÓW

Parafia św. Barbary

Wieś, nr 118, tel. 59, pta 59-624, woj. Jelenia Góra.
St. kol. i autob. loco.
Liczba mieszkańców: 1.759.
Parafia erygowana 23 IV 1972 r. z podziału parafii Grudza i Mirsk.
Kościół parafialny murowany, wzniesiony w latach 1768-1803 w stylu barokowym przez
protestantów. W 1964 r. odnowiono wnętrze kła, w 1. 1967-71 przeprowadzono remont wieży, dachu i elewacji zewnętrznych.
Kościół pomocniczy.
Rębiszów, p.w. Nawiedzenia NMP. Kościół murowany, wzniesiony w XVII wieku przez katolików.
Kościół filialny:    . .
Gierczyn, p.w. Narodzenia NMP (8 km). Kościół murowany, wzniesiony
w 1604 r. w stylu barokowym, restaurowany na pocz. XX w. W 1. 1967-75
przeprowadzono remont wieży i pokrycia dachowego.

Plebania: zbudowana z tzw. muru pruskiego w 1837 r.
Księgi metrykalne i kronika par. od 1966 r.
Odpusty:
1. św. Barbary (4 XII),
2. Nawiedz. NMP (2 VII),
3. Narodzenia NMP (8 IX).

Ost, wizyt. past.: 1979 r., ks. bp Tadeusz Rybak.
Ost. misje par.: 1959 r., Redemptoryści.
Administrator parafii: Ks. Tadeusz Gadżała, ur. 15 VI 1934 Jezierzany,
święć. 21 VI 1959 Wrocław, ust. 1972.